🎬 Intro
Znajdujący się w dzielnicy Belém, uznany za jeden z siedmiu cudów Portugalii, zespół klasztorny Mosterio dos Jerónimos jest bezsprzecznie perłą w koronie w krajobrazie Lizbony. To symbol czasów, gdy Portugalia w pełni rozwinęła swoje skrzydła, okresu Wielkich Odkryć Geograficznych, gdy kraj ten osiągnął pozycję najbardziej nieprawdopodobnego imperium na świecie. To również miejsce, gdzie 13 grudnia 2007 roku został podpisany Traktat Lizboński, reformujący instytucję Unii Europejskiej i ustanawiający Wspólnotę Europejską.
📖 Wydarzenia
Klasztor zbudowany za pieprz
Stanowiący klejnot portugalskiej architektury zespół klasztorny powstał z rozkazu króla Manuela I (1469-1521). O bullę papieską, czyli zgodę na jego wybudowanie, król wystąpił w 1495 roku, a jednym z celów mu przyświecających było stworzenie panteonu dla swojego rodu Avis-Beja, którego był pierwszym monarchą. Natomiast wybór zakonu Hieronimitów, wiązał się ze względami, którymi cieszył się ten zakon wśród rodów iberyjskich, z którymi król, którego wszystkie trzy żony były Hiszpankami, chciał zacieśniać swe więzi.
Klasztor stanął na miejscu dawnego kościoła Najświętszej Marii Panny z Belém, w którym mnisi zapewniali opiekę duchową dla marynarzy i żeglarzy. Budowa rozpoczęła się w 1501 roku i trwała przez kolejne 100 lat. Jej pierwszym architektem był Diogo de Boitaca, uważany za twórcę stylu manuelińskiego, później zastąpił go Joao de Castilho. Styl manueliński, czyli króla Manuela I, czerpał inspirację ze związków Portugalii z morzem, łączył gotyk z rzeźbami o motywach marynistycznych, z elementami orientalnymi i z przebogatymi motywami religijnymi.
Koszt budowy klasztoru pokryła darowizna florentyńskiego bankiera i handlarza niewolnikami Bartolomea Marchione oraz 5% podatek, nałożony na handel korzeniami, kamieniami szlachetnymi i złotem. Stąd też mówiono o klasztorze, że został zbudowany „za pieprz”.
Zgodnie z życzeniem króla w marmurowych grobowcach osadzonych na podporach w kształcie słoni, czyli najbardziej spektakularnych zwierzętach tamtych czasów w Lizbonie, spoczęli Manuel I i jego druga żona Maria Aragońska. Maria Aragońska, była córką najpotężniejszych władców z hiszpańskiej dynastii Trastámara – Izabelii Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego, została ona żoną Manuela po tym, gdy owdowiał po jej starszej siostrze zmarłej w połogu – Izabelii z Asturii. W kolejnych grobowcach pochowani zostali syn Manuela i Marii – król Jan III i jego małżonka Katarzyna Habsburg. W 1894 roku do klasztoru przeniesiono nagrobek podróżnika i odkrywcy, który jako pierwszy wyznaczył drogę morską z Europy do Indii – Vasco da Gama (ok.1460-1524). A obok da Gamy stoi drugi sarkofag, ze szczątkami najznakomitszego portugalskiego
poety renesansowego, okrzykiwanego „księciem poetów”, jednak wyklętego i niedocenionego za życia, zmarłego w nędzy – Luisa de Camoes (ok. 1524-1580). W 1988 roku do klasztoru przeniesiono również szczątki doczesne jeszcze jednego wybitnego portugalskiego poety i prozaika, najbardziej znaczącej osobowości literackiej XX wieku – Fernando Pessoa.
Zespół klasztorny przetrwał w stanie prawie nienaruszonym trzęsienie ziemi z 1755 roku, z czasem stał się najważniejszym obiektem sakralnym stolicy. W XIX wieku mnisi opuścili klasztor, a przylegający do niego kościół zaczął pełnić funkcję nowej parafii Belém. Pod koniec XIX wieku w klasztorze ulokowano Muzeum Przemysłu i Handlu oraz kolekcję Portugalskiego Muzeum Etnologicznego. W 1907 roku Klasztor Hieronimitów został ogłoszony zabytkiem narodowym, a w 1983 roku został wpisany na listę zabytków UNESCO.
🚶♀Wizyta
Kościół i klasztor stoją równolegle do koryta Tagu, co nie jest przypadkiem, gdyż od wieków należało go podziwiać płynąc słomianą rzeką. Przy czym dawne koryto rzeki znajdowało się dużo bliżej klasztoru niż obecnie, a widoku nie zasłaniały rosnące dziś drzewa. Monumentalny klasztor dominował w krajobrazie niewielkiej wioski, jaką było z początku Belém. Jasna fasada klasztoru liczy ponad 300 metrów długości i zachwyca bogato zdobionymi portalami, figurami świętych i władców. W wapieniu murów, odbija się słońce, co jeszcze bardziej potęguję przekaz, jaki chcieli uzyskać XVI wieczni architekci „jesteśmy bogaci i bardzo religijni”.
Wnętrze klasztorne zachwyca przylegającymi do kościoła krużgankami, ozdobionymi misternymi dekoracjami rzeźbiarskimi i figurkami postaci historycznych. Znajdujące się w podcieniach, na obydwu poziomach, podwójne łuki dodają całości delikatności, wręcz koronkowej lekkości. Warto przyjrzeć się dokładnie każdej z kolumn, gdyż trudno doszukać się dwóch zdobionych w ten sam sposób, pomimo że wszystkie zrobione są z tych samych budulców, to odnosimy wrażenie różnorodności i harmonii jednocześnie.
Kościół Najświętszej Marii Panny oszałamia, znajdującym się 25 metrów nad ziemią sklepieniem krzyżowym, które zwieńcza kopuła oparta na ośmiobocznych, smukłych filarach, przyrównywanych w starych przewodnikach do jaskini pełnej stalaktytów. Do tego wykonane z litego srebra tabernakulum, czyli ta niewielka zamykana na klucz szafka, w której przechowywane jest chleb eucharystyczny, konsekrowany w czasie mszy. Niezwykłe wrażenie robią też ogromne, kolorowe witraże, odtworzone w latach 30. XX wieku.
✔ Planer
Zwiedzanie klasztoru Hieronimitów jest 💰płatne, bilety 🎫można zakupić szybciej on-line, 💻bądź też tuż przed wejściem w namiocie, w części parkowej vis-a-vis kościoła. Przed wejściem do klasztoru często ustawiają się długie kolejki wzdłuż jego długości. Bilety co prawda określają ⏳półgodzinny slot czasowy na wejście, ale generalnie nie jest on gwarantowany. Mimo to zostaniemy wpuszczeni do środka, posiadając ważny bilet pomimo upływu czasu ⌛wejścia. Dodatkowo w tej samej kolejce stoją również turyści z Lisbona Card, 🪪 którzy mający darmowe wejście w ramach karty, nikt nie jest uprzywilejowany, musi się ustawić i cierpliwie poczekać.
Wejście do kościoła jest 🆓darmowe, prowadzi do niego druga kolejka ustawiająca się wzdłuż kościoła. Obie kolejki idą dość sprawnie i warto poczekać.
🚋 do Belem nałatwej dojechać tramwajem nr 15 kierunek „Alges”🎫 Bilety online & ⏰ Godziny Otwarcia
