📖 Intro
Gotycki kościół należący do Trzeciego Zakonu św. Franciszka, usytuowany na szczycie wzniesienia, jest jednym z najlepiej zachowanych obiektów sakralnych w Porto. Jego bryła całkowicie przylega do Palacio da Bolsa, ponieważ Pałac Giełdy został zbudowany w miejscu dawnego klasztoru franciszkanów. Klasztor ten został strawiony przez pożar podczas oblężenia Porto w 1833 roku, a następnie zrównany z ziemią. Na jego miejscu powstała nowa siedziba stowarzyszenia kupców Porto.
Cudem ocalały Kościół Świętego Franciszka został uznany za zabytek narodowy w 1910 roku. Zachwyca unikatowym, znakomicie zachowanym wnętrzem, które mieni się niezliczoną ilością złoceń. Znajduje się w nim również najcenniejsza na świecie rzeźba słynnego Drzewa Jessego, czyli drzewa genealogicznego Jezusa, powstała na początku XVIII wieku.
Przybycie Franciszkanów do Porto
Gotycki Kościół Świętego Franciszka to budowla z przełomu XIV i XV wieku, która zastąpiła wcześniejszy, mniejszy, jednonawowy kościół. Zakon Franciszkanów przybył do Porto najprawdopodobniej na początku XIII wieku, wiadomo że w 1233 roku było wydane zalecenie papieża Grzegorza IX dla diecezji w Porto, by ułatwiła ona budowę klasztoru. Pierwszy, niewielki kościół powstał w 1244 roku, po ponad 10 latach sporów z biskupem Porto i lokalnymi władzami, które rozstrzygnął sam papież Innocenty IV. Pierwotny kościółek, zbyt mały i ciasny, dodatkowo ucierpiał w pożarze, więc w 1383 roku, pod protektoratem króla Ferdynanda I (1367-1383), rozpoczęto budowę świątyni, która przetrwała do dziś. Ukończony około 1410 roku, trzynawowy kościół charakteryzowała typowa dla gotyckich zakonów żebraczych skromna architektura.
Barokowe złocenia
W okresie baroku wnętrze kościoła zostało bogato ozdobione. Szacuje się, że na zdobienia zużyto aż 300 kg złotych płatków. Bogactwo dekoracji było tak wielkie, że świątynię czasowo nawet zamknięto dla kultu ze względu na otaczającą ją na zewnątrz biedę.
Południowy portal, znajdujący się od strony rzeki, zachował swój gotycki charakter, a jego szczyt zdobią pentagram i archiwolty inspirowane stylem mudejar. Fasada główna w okresie baroku zyskała portal, który widzimy pod dekoracyjną gotycką rozetą, z posągiem św. Franciszka z Asyżu wspartym na spiralnych kolumnach. Oryginalna, polichromowana figurka św. Franciszka, pochodząca jeszcze z XIII-wiecznej świątyni, znajduje się w barokowym ołtarzu przy wejściu.
Wnętrze kościoła kryje również najstarsze, nienaruszone malowidło ścienne w kraju, pochodzące z początku XV wieku – Senhora da Rosa, przypisywane artyście Antonio Florentino. Większość wystroju wnętrza pochodzi z XVIII wieku, w tym liczne złocenia wykonane techniką talha dourada. Najważniejszym elementem wnętrza Kościoła Świętego Franciszka jest ołtarz w północnej nawie, przedstawiający Drzewo Jessego, polichromowane dzieło Filipe da Silva i Antoniego Gomesa, powstałe w latach 1718-1721.
W XV i XVI wieku Kościół świętego Franciszka zaczął pełnić rolę panteonu dla wielu prominentnych portugalskich rodzin, które fundowały kaplice w świątyni i chowały w niej swoich bliskich. W katakumbach kościoła, obok braci zakonnych i członków rodzin szlacheckich, znajduje się ossuarium z tysiącami ludzkich kości, które można zobaczyć przez szybę.
🚶Wizyta

Zwiedzanie obiektu jest płatne, w ramach biletu wejdziemy do Kościóła Zakonu Świętego Franciszka, Tercjarza św. Franiszka i Muzealnych Katakumb.
Prostopadle do Kościoła św. Franciszka znajduje się Dom Trzeciego Zakonu św. Franciszka w Porto (Casa do Despacho). Dom ten powstał w latach 1746-1752 według projektu Nicolau Nasoniego. Jest to trzykondygnacyjny budynek, w którym zobaczyć można dawne pomieszczenie zakonne, a także rzeźbiarstwo portugalskie z XVIII wieku. Duże wrażenie robią znajdujące się w piwnicach katakumby, do których zostały przeniesione kości zmarłych pochowanych na dziedzińcu i wewnątrz kościoła.