Intro
Belweder w języku włoskim oznacza piękny widok i faktycznie jest to pod każdym względem właściwe określenie dla tego miejsca. Piękny widok tworzy tu, z jednej strony kompleks pałacowy, zbudowany przez Johanna Lucasa von Hildebrandta na początku XVIII wieku, dla księcia Eugeniusza Sabaudzkiego. Z drugiej strony, niezwykła kolekcja sztuki nazywana Austriacką Galerię Belwederską i jej wystawy czasowe. Położone na naturalnym wzgórzu dwa barokowe pałace łączy Kammergarten – wyjątkowy, prywatny ogród. Wyżej znajduje się Górny Belweder, który przeznaczony był na bankiety i uroczystości. Niższy to Dolny Belweder, który pełnił funkcję letniej rezydencji księcia. Współcześnie do kompleksu został dołączony jeszcze jeden budynek, znajdujący się powyżej górnego pałacu. Nazwany Belvedere 21 pierwotnie został zbudowany na wystawę Expo 1958 roku w Brukseli. W 2002 roku znalazł się pod kuratelą muzeum, gdzie przeszedł gruntowną renowację i od 2018 roku jest miejscem łączącym sztukę, występy, muzykę i film.
Dolny Belweder
Historia budowy miejskiego pałacu przed murami Wiednia rozpoczęła się 1697 roku, za sprawą zwycięskiego dowódcy i miłośnika sztuk pięknych księcia Eugeniusza Sabaudzkiego (1663-1736). Pierwszym jego architektem był Johann Bernhard Fisher von Erlach, którego w 1702 roku zastąpił Johann Lucas von Hildebrandt. Dolny Belweder, został ukończony w 1716 roku i tylko kilka pomieszczeń zaplanowano w nim jako przestrzeń mieszkalną. Najwięcej miejsca zajęła oranżeria i reprezentacyjne stajnie. Centralnym punktem tego pałacu jest Sala Marmurowa, w której książe podejmował swych gości. Od zachodu znajdowała się reprezentacyjna sypialnia, a od wschodu jadalnia. W Dolnym Belwederze i w Oranżerii odbywają się dziś ekspozycje czasowe. W wytwornej stajni, gdzie niegdyś stały osobiste konie księcia, można podziwiać sztukę średniowiecza.
Górny Belweder
Architektem Górnego Belwederu był również Lucas von Hildebrandt. Pałac został wzniesiony w latach 1717-1723 i służył księciu Eugeniuszowi do oficjalnych przyjęć i organizacji dużych uroczystości. W 1752 roku pałac został wykupiony przez cesarzową Marię Teresę, a od 1775 roku z polecenia jej syna Józefa II w Belwederze przechowywano obrazy należące do rodziny cesarskiej. Kiedy w 1806 roku Napoleon I zagroził inwazją na Tyrol, w Dolnym Belwederze umieszczono kolekcję obrazów z pałacu Ambras. W 1890 roku kolekcja ta, wraz z innymi cesarskimi kolekcjami sztuki, została przeniesiona do nowo wybudowanego 🔗 Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu.
Górny Belweder to nie tylko zabytek architektury, ale także ważne miejsce w historii Austrii. To tu w Sali Marmurowej 15 maja 1955 roku podpisano Austriacki Traktat Państwowy między Leopoldem Figlem, a przedstawicielami czterech okupujących mocarstw: Wielkiej Brytanii, Francji, Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych. Likwidował on Anschluss Austrii z 1938 roku, kończył także okupację kraju przez cztery mocarstwa, która trwała od 1945 roku. W myśl postanowień traktatu Austria odzyskała suwerenność państwową i granice z 1938 roku.
Ogród
Ogród jest najstarszą częścią kompleksu. Został wytyczony wkrótce po zakupie ziemi około 1700 roku i ukończony w 1725 roku. Całość obejmowała również imponującą infrastrukturę wodną. Było to możliwe, dzięki pozwoleniu, które uzyskał książę Eugeniusz zgodnie, z którym mógł korzystać z dworskiej rury wodociągowej. Dzięki czemu zainstalowano liczne studnie umożliwiające funkcjonowanie znajdującym się w ogrodzie 12 fontannom.
Tematyka rzeźb ustawionych w ogrodzie symbolizuje wejście z podziemi na Olimp, wykorzystano w tej scenerii naturalną różnicę poziomów pomiędzy Dolnym i Górnym Belwederem wynoszącą aż 23 metry. W związku z tym, ogród został podzielony na część górną, środkową i parter. Od strony Dolnego Belwederu, na terenie Oranżerii, znajduje się jeszcze oddzielony od reszty Ogród Kameralny.
Górną część dekoracji stanowią rzeźby sfinksów, na dolną posągi stworzone przez Giovanniego Stanettiego. Na bocznych alejach ustawiono osiem Muz, a dziewiąta Kalliope stoi razem z Herkulesem. Całość dopełniają alegorie ognia i wody oraz posąg Apollina i Dafne. Różnice poziomów łączą dwie, bogato zdobione rzeźbiarsko, fontanny kaskadowe. Górna z nich nazywana jest „Fontanną Kaskadową” i składa się z dwóch basenów połączonych pięciopoziomową kaskadą. Dolna to „Fontanną Muszli”, ponieważ w jej środkowych trytonach znajduje się basen wysadzany muszlami. W każdym z trzech parterów, a także w ogrodzie kameralnym, znajdują się dwie mniejsze fontanny. Kompleks jest otwarty dla zwiedzających od 1780 roku. W tym samym roku Józef II objął wyłączną regencję Austrii po śmierci Marii Teresy.
Wizyta
Górny Belweder
W Górnym Belwederze znajduje się najważniejsza kolekcja sztuki austriackiej od średniowiecza do XX wieku. Na parterze, skrzydło zachodnie poświęcone jest średniowieczu, a wschodnie klasycystycznemu modernizmowi i dwudziestoleciu międzywojennemu. Na 1 piętrze w skrzydle zachodnim prezentowana jest sztuka początku XX wieku, a we wschodnim barok i początek XIX wieku. Ostatnie z pięter, to realizm i impresjonizm w skrzydle zachodnim i klasycyzm-romantyzm-biedermeier – we wschodnim.
Punktem centralnym sztuki około 1900 roku jest największa na świecie kolekcja obrazów Gustava Klimta. Belweder posiada łącznie 24 dzieła, w tym portrety, pejzaże i alegoryczne przedstawienia, będące największą na świecie kolekcją obrazów olejnych tego najważniejszego austriackiego malarza. Kolekcja pokazuje rozwój artysty od jego pierwszych konfrontacji z historyzmem i sztuką secesyjną do jego późnej twórczości. Zobaczymy tu słynne na całym świecie portrety kobiet Klimta, którego rozwój stylistyczny rozciąga się od wczesnego portretu Sonji Knips (1898), przez Fritzę Riedler (1906), po niedokończony portret Johanny Staude (1917/18) i najsłynniejszy z nich obraz Judyta I (1901). W stałej kolekcji można podziwiać alegoryczno-symboliczne dzieła Klimta, z których najsłynniejszą jest monumentalna ikona wiedeńskiej secesji Pocałunek (1908), a także wybitne pejzaże, takie jak Kwitnące maki (1907) i Słonecznik (1907).
Niestety w Belwederze nie zobaczymy już przepięknych portretów Adeli Bloch-Bauer. Była ona jedyną kobietą, którą Klimt sportretował dwukrotnie. To właśnie obraz „Złota Adela” został określony jako austriacka „Mona Lisa” i uważany jest do dziś za jedno z najważniejszych dzieł Klimta i austriackiej secesji. Od 2006 roku, obraz możemy podziwiać w Neue Galerie New York, po tym jak został odkupiony od jego prawowitych spadkobierców, którzy odzyskali łącznie 5 obrazów Klimta zagrabionych ich rodzinie przez nazistów.
Dolny Belweder
W salach Dolnego Belwederu regularnie prezentowane są wystawy czasowe. Oranżeria, która została zaadaptowana na nowoczesną salę wystawienniczą, jest również wykorzystywana do różnych prezentacji. Magazyn wystawowy „Skarbiec Średniowiecza” w dawnej stajni księcia Eugeniusza obok Dolnego Belwederu prezentuje liczne obiekty sakralnej sztuki średniowiecznej.
Belvedere 21
W otwartej sali na parterze prezentowane są wystawy czasowe, w tym duże wystawy indywidualne. Znajduje się tu również jedyne w Wiedniu w pełni zachowane kino z lat 50.
Na końcu chcielibyśmy Wam jeszcze podpowiedzieć, jak umilić sobie czas pobytu w Belwederzy, zwłaszcza jeśli towarzyszą Wam dzieci. Możecie wspólnie pobawić się w poszukiwanie w ogrodzie zwierząt, który kiedyś spacerowały w tym miejscu. Grę można 🌐 pobrać na smartfona, a wygląda ona tak jak na poniższym filmie.
Planer
Orientacja: Dostępne są 2 wejścia, jedno przy Dolnym Pałacu i drugie od strony Górnego Pałacu.
Bilety: do zakupu przed wejściem lub 🌐 on-line (tańsze o 15%). Kupujemy je na określony przedział czasowy, kiedy możemy wejść do Pałaców. Czas pobytu w środku nie jest ograniczony. Przedział czasowy obowiązuje do Dolnego i Górnego Pałacu, a do Belvedere 21 bilet jest ważny na dany dzień.


