Madryt fascynuje, inspiruje i zachwyca. Daje odpocząć, ale potrafi też zmęczyć najbardziej wytrwałych wędrowców. Często rozpieszcza pogodą, zachwyca kwitnącymi migdałami, przyciąga kolorowymi fiestami. Jest gościnny dla odwiedzających, ale też zatłoczony i głośny. Jak zwiedzać to miasto, jak je poznać, jak się przygotować do wyjazdu? Mamy nadzieje, że na sporą liczbę z tych pytań odpowiadamy, w naszych licznych madryckich postach. Zapraszamy do odkrywania stolicy Królów Katolickich. 👑

📖 Intro

Stolica ustanowiona

Madryt znajduje się w centralnej części Półwyspu Iberyjskiego i jest najwyżej położoną stolicą Europy (ponad 650 m.n.p.m.). Ze względu na swoją lokalizację potrafi być wietrzny i deszczowy zimą, oraz suchy i upalny latem. A ze względu na swoją historię jest stolicą ustanowioną, co oznacza, że nie był nią zawsze.

Samo znaczenie słowa „stolica” oznacza „tron”, czyli w dzisiejszym rozumieniu miasto, w którym znajduje się siedziba władz. W przeszłości oznaczało miasto, w którym akurat przebywał dwór królewski. Hiszpański dwór królewski, choć nie bez trudności, przetrwał do dzisiejszych czasów i główna jego siedziba znajduje się w Madrycie. Do połowy XVI wieku jednak, dwór był wędrownym, a tym samym stolica się zmieniała. Madryt jako stałą siedzibę dworu, wówczas najpotężniejszego na świecie, ustanowił król Filip II Habsburg w 1561 roku. Kierował się przy tym nie tylko centralnym położeniem miasta i chęcią osłabienia nieco roli potężnego biskupstwa w Toledo. Wpłynęła na niego również ówczesna żona-Elżbieta de Valois, córka króla Francji Henryka II, której nie odpowiadał ciasny zamek w Toledo. Od tego momentu, z drobną przerwą w okresie 1601-1606, gdy kolejny władca Filip III przeniósł Kortezy (odpowiednik współczesnego parlamentu) do Valladolid, Madryt pełni funkcję stolicy Królestwa Hiszpanii.

Niedźwiadek w herbie

Miasto położone jest w centralnym miejscu kraju, nad brzegiem rzeki Manzanares, na Wyżynie Kastylijskiej u podnóży Sierra de Guadarrama. Dolinę rzeczułki zamieszkiwano już w czasach prehistorycznych, a pradawne lasy obfitowały w zwierzynę, a zwłaszcza w niedźwiedzie. Stąd też do dziś w herbie Madrytu znajduje się niedźwiedź oraz drzewo morwowe. Symboliczny pomnik wspinającego się niedźwiadka po truskawki z drzewka, ustawiono w centralnym punkcie miasta – placu 🔗 Puerta del Sol.

Pierwsze historyczne wzmianki o mieście, pochodzą z czasów muzułmańskich, z końca IX wieku. Na cyplu, w pobliżu rzeki Manzanares, Emir Kordoby Muhammad I (852-886) zbudował fortecę. Dziś w miejscu tym stoi 🔗 katedra Almudena i znajduje się początek ulicy Mayor. Forteca miała strzec przełęczy Sierra de Guadarrama w celu ochrony Toledo, starożytnej stolicy Wizygotów. Od nazwy tej twierdzy, wywodzi się też jedna z wersji pochodzenia nazwy miasta. „Mayrit” w języku arabskim oznacza „źródło wody”, prawdopodobnie odnoszące się do strumienia płynącego w miejscu dzisiejszej ulicy Segovia. Inną równie prawdopodobną genealogią jest wersja wywodzona z hebrajskiego „miakud”, oznaczającego „osadę na pogorzelisku”. To skojarzenie wynikało z „magicznego kamienia” z którego zbudowane były mury miejskie Madrytu, czyli z krzemienia.

Miasto się rozrasta

Pierwszy przywilej zwany Corpus legalny nadano miastu w 1200 roku, a w 1309 Fernando IV zawiązał Kortezy. Kolejni królowie panującej dynastii Trestamera, upodobali sobie Madryt głównie jako rezydencję do łowów. Po przejęciu miasta na powrót przez chrześcijan, przybyło ich mnóstwo, zwłaszcza z północy, nie wypędzono jednak ludności żydowskiej ani muzułmańskiej. Zarekwirowano tylko część muzułmańskich budynków sakralnych w tym główny meczet, który przekształcono w kościół pod patronatem Świętej Maryi. Z tego wczesnego okresu dominacji chrześcijańskiej datuje się kult świętych patronów Madrytu: Maryi Dziewicy z Almudeny oraz Świętego Izydora Oracza. Święty Izydor był patronem ciężko pracujących, rolników, opiekunem zwierząt domowych i ich opiekunów.

Pod koniec XV wieku rozwijające się miasto liczyło już 5 tysięcy mieszkańców i liczba ta systematycznie rosła. W 1492 roku z miasta wypędzono Żydów. Za panowania dynastii Habsburgów Madryt przeszedł gruntowną transformację. Średniowieczne centrum przeniesiono z okolic ulicy Segovia bliżej odrestaurowanego Alkazaru. Zbudowano budynki niezbędne do administracji monarchii hiszpańskiej: mennicę na Plaza de Oriente, Pałac Rad czy Więzienie Sądowe. Zwielokrotniła się także liczba kościołów, z tego okresu pozostał kościół Świętego Ginesta, Świętego Kajetana, czy pustelnia Świętego Izydora.

Madryt XXI wieku

Dziś Madryt jest nie tylko stolicą, ale i największym miastem Hiszpanii. Ma powierzchnię 604,45 km², a w 2019 liczba mieszkańców szacowana była na 3 266 126. Cały region autonomiczny Comunidad de Madrid ma powierzchnię 8022 km², i liczbę ludności szacowaną w 2020 roku na 6,7 mln. Stanowi drugie, co do wielkości miasto Unii Europejskiej (po Berlinie) oraz drugi monocentryczny obszar miejski w UE (po Paryżu).

🚶‍♀Wizyta

Ulice Madrytu

Madryt jest stolicą, którą bardzo przyjemnie się zwiedza. Odległości pomiędzy większością najważniejszych atrakcji nie są duże, a sieć komunikacji miejskiej jest bardzo dobrze rozwinięta. Chwilami męczące ukształtowanie terenu, gdzie często wędrujemy w górę i w dół, jest szybko nam wynagradzane przepięknymi punktami widokowymi. Łagodne zimy przyciągają turystów, przez cały rok, choć pogoda potrafi zaskoczyć, zwłaszcza gdy obfite opady deszczu łączy porywisty wiatr. W 2021 zdarzyły się nawet obfite opady śniegu do 40-50 cm, które na szczęście stanowiły wyjątek w tym mieście.

W centrum miasta znajduje się wiele punktów z informacją turystyczną, organizowane są darmowe wycieczki z przewodnikiem. Możemy też skorzystać z turystycznych autobusów hop-on hop-off, czy indywidualnych wycieczek meleksami. Układając plan zwiedzania musi uwzględnić spore kolejki do popularnych atrakcji, zwłaszcza w weekendy i w godzinach darmowego zwiedzania. Wiele obiektów, pomimo możliwości darmowego zwiedzania, wymaga dokonania wcześniejszej rezerwacji bądź pobrania darmowego biletu z kas, a ich ilość jest często limitowana. W wielu miejscach są dostępne poidełka z wodą pitną, warto mieć ze sobą butelkę, miasto udostępnia 🌐 mapę z ich lokalizacjami. W wielu miejscach jest zbyt mało ławek by odpocząć, warto robić przerwy, gdy takie znajdziemy. Historyczne centrum jest mocno zabetonowane, co powoduje, że dużo piesków wyprowadzanych jest bezpośrednio na chodniki co niestety ma swoje konsekwencje.

Smaki Madrytu 🍲

Z naszej podróży warto przywieźć ulubiony przysmak Hiszpanów Turron, sprzedawany w licznych sklepach, z których każdy ma ten jedyny oryginalny. Ten słodki przysmak zrobiony jest najczęściej z migdałów, miodu, cukru i jaj i posiada olbrzymią ilość wariacji smakowych. Warto też spróbować lokalnych migdałów, gdyż smakują zupełnie inaczej niż ich kalifornijskich odpowiedniki, który znajdziemy w większości sklepów europejskich. Drugim punktem obowiązkowych deserów są churros z gorącą czekoladą, serwowane w zestawie w niemalże każdej kawiarni.

Jeśli ktoś szuka czegoś bardziej wytrawnego, to z pewnością zadowoli go szeroka gama tapasów. Te niewielkie przekąski występują w formie mini kanapek, wrapów, sałatek, pierogów czy kiełbasek i dostępne są w niemal każdym barze. Ucieszeni będą też koneserzy win, w których rodzajach i apelacjach możemy przebierać i degustować niemal każdego dnia. Najtańsza opcja to tzw. wino tinto, czyli odpowiednik czerwonego stołowego, podawanego jako wino domowe, najczęściej na kieliszki bądź karafki do posiłku.

✔ Planer

🌍Transport

🛫Samolot: Najwygodniej wybrać się do Madrytu samolotem. Otwarty w 1928 roku port lotniczy Adolfo Suárez Madryt-Barajas posiada 4 terminale, położony jest 13 km na północny wschód od centrum Madrytu i dochodzi do niego bezpośrednia linia metra L8.

🚇Metro: Poruszanie się metrem po Madrycie jest wygodne, szybkie  i intuicyjne, dlatego też zdecydowanie rekomendujemy ten środek transportu. Najkorzystniej cenowo wychodzi opcja zakupienia karty na 10 przejazdów. Jedną kartą można się dzielić, w zakresie limitu przejazdów. Każda z osób przykłada do czytnika tę samą kartę, której jednocześnie pomniejsza się pozostały limit. Pustą kartę lub z niewielkim limitem doładowujemy w dowolnym automacie na każdej stacji metra. Za pierwszym razem ponosimy dodatkową opłatę za samą kartę. Ruszając z lotniska bądź kończąc na nim podróż w dniu wyjazdu, musimy uiścić extra opłatę lotniskową. Opłatę tę należy wnieść w dniu przejazdu, nie można jej wykupić na przyszłość np. dla trasy powrotnej. Doładowujemy ją do aktywnego biletu przejazdowego lub wraz z jego pierwszym zakupem. Dodajemy ją tyle razy ile osób rusza z nami na jednym bilecie z lub do lotniska.

Rekomendujemy też przed wyjazdem zapoznać się z robudową siecią linii madryckiego metra i pobrać 🌐 aplikację z mapą na swój telefon. Pamiętajmy, że kierunek każdej linii metra opisuje jej końcowy przystanek.

🚕Taxi: Madryckie taksówki są białe z czerwoną wstęgą na przednich drzwiach, przejazd z lotniska do centrum kosztuje około 30 Euro. Działają też popularne aplikacje typu FreeNow.