European Ribbon

📖 Intro

U podnóża 🔗 Zamku Królewskiego, tuż przy dzisiejszej ruchliwej Trasie W-Z stoi niewielki późnobarokowy kompleks wyróżniający się zielonym dachem zwany Pałacem pod Blachą. Powstał on na miejscu wcześniejszej, jednopiętrowej kamienicy, którą w roku 1651 wybudował płatnierz królewski specjalizujący się w zbrojach wojskowych- Wawrzyniec Refus. Kamienica uległa zniszczeniu w roku 1657 podczas wojny polsko-szwedzkiej nazywanej Potopem Szwedzkim. Odbudowany w tym miejscu, na przełomie XVII i XVIII wieku dla podkomorzego wielkiego koronnego Jerzego Dominika Lubomirskiego budynek, nie był już kamienicą, lecz pałacem. Jego późnobarokowym szlif nadał mu w latach 1720-30 polski architekt włoskiego pochodzenia Jakub Fontana. Efektem był kształt budynku, który możemy zobaczyć dziś. To pałac z dwoma bocznymi skrzydłami, czterema korynckimi kolumnami i dachem pokrytym miedzianą blachą. W roku 1776 budynek zakupił ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski (1732-1795), który włączył go do zabudowań zamkowych urządzając w nim mieszkania dla dworzan.

Najznamienitszym mieszkańcem pałacu był bratanek króla, jeden z najwybitniejszych polskich generałów książe Józef Poniatowski (1763-1813). Zamieszkiwał on pałac od 1798 roku do końca swego życia. Wraz z księciem mieszkała jego francuska metresa, Henrietta z Rarbatan hrabina de Vauban oraz siostra Poniatowskiego – Maria Teresa Tyszkiewiczowa. To właśnie Maria odziedziczyła pałac po bohaterskiej śmierci Józefa, w bitwie pod Lipskiem i ona też sprzedała go carowi Aleksandrowi I w 1820. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918 pałac przeszedł pod władanie Ministerstwa Spraw Wojska, gdzie od 1920 roku pełnił funkcję gmachu reprezentacyjnego Rzeczpospolitej.

W okresie międzywojennym mieściły się tu biura Kancelarii Prezydenta i mieszkania. Nie ominęły pałacu zniszczenia II wojny światowej. Szczęśliwie sama bryła budynku przetrwała bombardowania, to jednak spalone zostało południowe skrzydło i korpus główny budynku. Odbudowany po wojnie do 1988 roku stanowił siedzibę naczelnego architekta Warszawy, a następnie został przekazany Zamkowi Królewskiemu. Poddany renowacji, konserwacji i rewitalizacji, pełni dziś funkcję muzealną i poświęcony jest księciu Józefowi Poniatowskiemu.

🚶🏻‍♀️Wizyta

Pomieszczenia Pałacu pod Blachą, które zostały udostępnione do zwiedzania, to znajdujące się w centralnej części apartamenty księcia Józefa Poniatowskiego. Położone są na pierwszym piętrze i zajmują łącznie siedem pomieszczeń oraz korytarz i klatkę schodową. Trasa zwiedzania zaczyna się od paradnego przedpokoju zwanego Westybulem, przystrojonym portretami trzech pokoleń rodziny Poniatowskich. Kolejno przemieszczamy się pokojami, które są wyrazem hołdu i pamięci dla zasług księcia, który pełnił ważne role wojskowe w burzliwych czasach dla Rzeczpospolitej. Były to z jednej strony trudne lata rozbiorów (1772,1793 i 1795) i funkcjonowania Księstwa Warszawskiego (1807-1815), z drugiej strony okres, w którym uchwalono pierwszą w Europie, a drugą na świecie (po USA), Konstytucji 3 Maja 1791 roku. W kolejnych pomieszczeniach prezentowane są kolekcje medali, w tym grupa ukazująca wszystkie kampanie napoleońskie. W innej z gablot znajduje się ustanowiony na wniosek księcia order wojenny Virtuti Militari (łac. Męstwu wojskowemu), który stanowił pierwsze odznaczenie przyznawane za zasługi wojskowe, a nie za pochodzenie. Jest to jeden z najstarszych orderów na świecie, a pierwsze wręczenie odznaczeń odbyło się 25 czerwca 1792 roku.  Uhonorowanych zostało 15 oficerów i żołnierzy biorących udział w zwycięskiej, polsko-rosyjskiej bitwie pod Zieleńcami, wśród których byli między innymi sam Poniatowski, a także Tadeusz Kościuszko.

Ponieważ pałac pod koniec XVIII wieku, stanowił jeden z najsłynniejszych salonów Warszawy, w którym odbywały się wystawne przyjęcia i bale, z pewnością warto rozejrzeć się po wystroju i z tej perspektywy. Klasycystyczne meble angielskie, dopełniają liczne obrazy, jak i fortepian z końca XVIII wieku. O ważności tego miejsca niech zaświadczy także fakt, iż w Pałacu pod Blachą gościł sam Napoleon Bonaparte podczas swojego pobytu na Zamku Królewskim na przełomie 1806 i 1807 roku.

Najbardziej prywatną częścią apartamentu jest z pewnością sypialnia księcia, która zachwyca oryginalnym kolorem ścian – czarnej jagody. W centralnej części stoi pod baldachimem nazbyt małe, jak na dzisiejsze czasy łóżko, wskazujące na wpół siedzącą pozycję do spania. Pokój ten służył również do prywatnych spotkań w gronie bliskich osób. Uwagę z pewnością przykuwają detale wystroju, w tym przepiękny samowar do herbaty, a dla spostrzegawczych zachęcamy do rozwikłania zagadki, gdzie prowadzą dodatkowe pary drzwi.

Kolejne z pomieszczeń to tzw. Kancelaria Wojenna, miejsce pracy księcia jako ministra wojny w czasach Księstwa Warszawskiego. Nie sposób przejść obojętnie obok biurka i leżących na nim dokumentów, a zwłaszcza od urokliwego zegara słonecznego z maleńką armatką.

Ostatnie z pomieszczeń to Przedpokój Księcia, miejsce pamięci, obrazujące legendę i kult, który powstał wokół Poniatowskiego po jego heroicznej, przedwczesnej śmierci.   

✔ Planer

Wejście do zamku🏰 znajduje się, od strony Trasy WZ. Bilety do zakupu 🌐 on-line 💻, lub w automatach przy wejściu. W cenie biletu jest audioprzewodnik. 📱

Trasa zwiedzania z audioprzewodnikiem zajmuje około 60 minut. ⌛

W środy zwiedzanie jest darmowe. 🆓