European Ribbon

📖 Intro

Warszawa położona jest w centralnej Polsce, na obu brzegach rzeki Wisła. Miasto w przeważającej części leży na terenie równinnym, stąd dość przyjemnie się po nim wędruje czy jeździ rowerem. Spacerom sprzyja obecność licznych parków i zielonych skwerów, których z roku na rok przybywa. Stolica Polski, podobnie jak inne europejskie miasta włączyła się w trend zazieleniania miasta, co znacząco wpływa na jakość życia jej mieszkańców. 

Warszawa jest podzielona na 18 dzielnic i zajmuje obszar 517,2 km². Liczba mieszkańców wg danych na początek 2023 wynosiła 1 861  75 osób.

Zapraszamy do odwiedzenia tego wyjątkowego miejsca, które było jednym z najbardziej zniszczonych miast podczas II wojny światowej. Jednocześnie dzięki determinacji i wysiłkom odbudowy, Warszawa stała się symbolem walki i odrodzenia.

Księstwo Mazowieckie

Pierwsze wzmianki o Warszawie sięgają początków XIV wieku, gdy funkcjonowało na tych terenach Księstwo Mazowieckie. Było to tzw. księstwo dzielnicowe, które wyodrębniło się w wyniku podziału państwa na dzielnice. Dokonał go zapisem testamentowym król Bolesław Krzywousty w roku 1138, na rzecz swoich synów. Początkowo ważniejszym ośrodkiem osadniczym był Czersk, dziś niewielkie miasteczko znajdujące się niedaleko Stolicy, w którym zachowały się ruiny średniowiecznego zamku książąt mazowieckich. Warszawa stała się centrum władzy świeckiej i duchowej na przełomie XIV i XV wieku, zwłaszcza po tym jak w roku 1406 przeniesiono tu kolegiatę z Czerska. O tym jak dynamicznie rozwijało się miasto świadczy też fakt, że w roku 1408 na północ od miasta utworzoną Nową Warszawę, dziś nazywaną Nowym Miastem, dla tych którzy nie mogli się pomieścić w ciasnej, ograniczonej murami obronnymi Starej Warszawie. Nowe Miasto przez prawie 300 lat, bo aż do 1791 roku funkcjonowało administracyjnie i prawnie oddzielnie, z własnym ratuszem, rynkiem i kościołem. Wraz z bezpotomną śmiercią ostatnich książąt mazowieckich w roku 1526, Księstwo Mazowieckie z mocy prawa przeszło na własność króla Zygmunta I Starego i zostało włączone do Korony Królestwa Polskiego.

Nazwa miasta – Warszawa pojawiła się w XIV wiecznych dokumentach, z których wynika, że rycerz Warsz z rodu Rawów, otrzymał ziemie od księcia, na których powstała wieś od jego imienia. Oczywiście istnieje też legenda o uratowanej, przez rybaka o imieniu Wars, syrenki zwanej Sawa, z którą ostatecznie stworzył szczęśliwą rodzinę łączącą również ich imiona.

Pod panowaniem królów polskich

W roku 1569 decyzją Sejmu Walnego w Lublinie ustalono, że to w Warszawie będą się odbywały stałe sejmy, a później również, że będzie to stałe miejsce elekcji królów. Pierwsza wolna elekcja odbyła się w roku 1573 po śmierci króla Zygmunta Augusta, na podmiejskich polach wsi Kamion, a kolejne we wsi Wola, dzisiejszej dzielnicy miasta. Jednak przełomowy był rok 1596, gdy król Zygmunt III Waza (ten który stoi na kolumnie) wybrał 🔗 Zamek Królewski na miejsce swojej rezydencji. Ponieważ, de facto przeniesienie dworu, oznaczało zmianę stolicy, czyli miejsca, gdzie przebywał dwór, to ten rok przyjmuje się za datę przeniesienia stolicy do Warszawy.

W połowie XVII wieku okres rozwoju miasta, został przerwany w wyniku potopu szwedzkiego, podczas którego miasto doświadczyło ogromu zniszczeń i trzykrotnie znalazło się pod okupacją.

Kolejne ważne lata dla miasta, to okres panowania królów z dynastii Sasów.  Z tym okresem wiąże się rozwój urbanistyczny i architektoniczny Stolicy, w tym powstanie tzw. osi Saskiej. Było to pierwsze tak ogromne przedsięwzięcie regulacyjne w Warszawie. Oś wytyczona była z Krakowskiego Przedmieścia, wzdłuż nieistniejącym dziś Pałacu Saskiego, do ogrodu Saskiego.  Spacerując po Krakowskim Przedmieściu niedaleko hotelu Bristol, na chodniku możemy się natknąć na pamiątkowe płyty chodnikowe, wyznaczające początek osi wraz z otwierającą ją bramą wschodnią. Od strony zachodniej stała druga brama, która była tak masywna i kunsztowna, że zmieniono dla niej nazwę placu, na Plac Żelaznej Bramy. Niestety brama zaginęła w czasie II wojny światowej, zapamiętana została jednak w zachowanej nazwie placu. Ważnym elementem osi Saskiej jest usytuowany pod dawnymi arkadami kolumnady zniszczonego Pałacu Saskiego Grób Nieznanego Żołnierza, który znajduje się w tym miejscu od 2 listopada 1925 roku. W czasach saskich powstała też Droga Kalwaryjska, prowadząca z placu 🔗 Trzech Krzyży, a także zaczęto masowe brukowanie ulic, przeprowadzono melioracje kanałów, a miasto zaczęły oświetlać pierwsze latarnie.

Nie sposób zwiedzając dziś Warszawę, nie natrafić na budynki i budowle odtworzone do ich stanu z czasów panowania ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ten wszechstronnie wykształcony monarcha, miłośnik sztuki, któremu na sercu leżały losy ojczyzny, władał krajem w bardzo trudnym okresie, a wraz z końcem jego panowaniem, nastąpił też schyłek Polski, która na 123 lata zniknęła z map Europy. Mimo to, Warszawie król pozostawił wiele, jak chociażby odnowione pomieszczenia Zamku Królewskiego powiększonego o sąsiadujący z nim 🔗 Pałac pod Blachą, a także otwarty w 1765 roku pierwszy teatr publiczny czy imponujący zespół pałacowo-ogrodowy tworzący Łazienki Królewskie. W czasach stanisławowskich Warszawa była też areną wydarzeń politycznych, tu obradował Sejmu Czteroletni, który 3 maja 1791 roku uchwalił pierwszą w Europie, a drugą na świecie Konstytucję.

Czasy zaborów

W 1795 roku, po III rozbiorze Polski, kraj został podzielony pomiędzy trzech zaborców Prusy, Austrię i Rosję, a Warszawa znalazła się w Królestwie Prus. Wkrótce jednak po Europie rozlała się rewolucja francuska i w 1806 roku miasto zajął Napoleon. Utworzył z niego stolicę Księstwa Warszawskiego, które przetrwało 7 lat. Po kongresie wiedeńskim w 1815 roku, gdy ustalano na nowo ład terytorialny Europy, Warszawa stała się stolicą Królestwa Polskiego, znajdującego się pod kontrolą rosyjską, przejętego, okrojonego Księstwa Warszawskiego.

Ale wiek XIX to również powszechna industrializacja i stopniowy rozwój kapitalizmu, który można było odczuć również w Warszawie. W 1816 roku, dekretem cara Aleksandra I powołany został Uniwersytet Warszawski, zaczęły powstawać obiekty użyteczności publicznej m.in. Pałac Komisji Rządowej Przychodów i Skarbów, w którym obecnie swoją siedzibę ma Prezydent m.st. Warszawy i mieści się Mazowiecki Urząd Wojewódzki. W roku 1864 otwarto najnowocześniejszy w tamtym czasie w Europie, most żelazny na kamiennych podporach zaprojektowany przez Stanisława Kierbedzia. Most został wysadzony w powietrze w czasie II Wojny Światowej, jednak jego ocalałe filary posłużyły do budowy obecnego Mostu Śląsko-Dąbrowskiego. W 1855 roku, ruszyła budowa pierwszego wielkiego warszawskiego hotelu – Europejskiego, dziś to Raffles Europejski Warsaw, co ciekawe był to pierwszy budynek w mieście, w którym uruchomiono windę osobową. Z tych czasów pochodzą również przepiękne pałacyki budowane przez zamożnych mieszczan, wzdłuż Alei Ujazdowskich, w których dziś mieszczą się głównie zagraniczne ambasady. W roku 1862 oddano pierwszą kolej Warszawsko-Petersburską i sieć kolei wąskotorowych na trasie Plac Unii Lubelskiej – Piaseczno.

Niestety wiek XIX to również dwa ciężkie powstania, które wybuchły w Warszawie. Pierwsze w 1831 roku nazywane Listopadowym i drugie w 1864 roku zwane Styczniowym. Oba skierowane były przeciwko Imperium Rosyjskiemu, które ciemiężyło Polaków, cenzorowało prasę, ograniczało wolności, nie przestrzegało postanowień Konstytucji Królestwa Polskiego. Upadek pierwszego z powstań, jeszcze bardziej ograniczył polską tożsamość, znosząc Sejm, wojsko polskie i konstytucję. Zamknięto Uniwersytet, skonfiskowano majątki, a wielu z pozostałych przy życiu powstańców zesłano w głąb Rosji na Sybir. Upadek powstania styczniowego dodatkowo zmorzył powszechną rusyfikację i represje.

XX wiek

Wiek XX zapoczątkowała elektryzacja miasta. W 1908 na ulice wyruszyły pierwsze elektryczne tramwaje. W roku 1910 uruchomiono lotnisko na Polach Mokotowskich. Wybudowano pierwszy wysokościowiec, nazywany budynkiem PASTy, od mieszczącej się w nim od 1922 roku Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej. Odzyskanie niepodległości po I Wojnie Światowej, to przywrócenie Warszawie roli Stolicy. W roku 1920 na przedpolach miasta, rozegrało się kulminacyjne starcie z nacierającą Armią Czerwoną, naprzeciwko której stanęło Wojsko Polskie. Nazywana Bitwą Warszawską, czy też Cudem nad Wisłą, gdy skuteczna obrona zatrzymała bolszewików, a zawarte zawieszenie broni uregulowało stosunki polsko-rosyjskie i wytyczyło granicę wschodnią między oboma państwami, choć zaledwie na kilkanaście lat.

Okres międzywojenny to czas dobrej koniunktury miasta. Wybudowano infrastrukturę wodociągową i kanalizacyjną, powstał też pierwszy plan budowy metra, jednak projekt doczekał się realizacji wiele lat później, bo dopiero w 1983 roku, a pierwsze pociągi wyjechały w 1995 roku. W 1934 roku przeniesiono ruch pasażerski na lotnisko „Okęcie”, którego urokliwa nazwa, wzięła się od położenia na „kącie” posiadłości rakowskich. W swojej nowej siedzibie otworzyło się 🔗 Muzeum Narodowe.

Po czym wybuchła II Wojna Światowa, która zakończyła się dla miasta i jego mieszkańców prawdziwą hakatombą. Na terenie miasta powstało getto, w którym stłoczeni zostali mieszkający w mieście Żydzi. W kwietniu 1941 roku w obrębie jego murów, na obszarze zaledwie 307 ha stłoczonych zostało 450 tysięcy osób, w tragicznych warunkach, wśród powszechnie szerzących się chorób i głodu. O tragicznych losach tego okresu opowiadają w szczególności dwa warszawskie muzea, Muzeum Żydów Polskich Polin i Muzeum Powstania Warszawskiego. W tym drugim jest również wyświetlany oryginalny film, który nad powojenną Warszawą nakręcił pilot przelatującego nad miastem samolotu. Obraz ogromu zniszczeń, był porażający, miasto zostało zamienione w stos gruzów, spalona i zbombardowana Warszawa niemalże przestała istnieć.

Ale przetrwała, odbudowano ją pomimo piętrzących się przeciwności, znajdującej się do 1989 roku pod sowieckimi wpływami Polski Ludowej. Odtworzono i zrekonstruowano ją wg zachowanych dokumentów, które udało się ocalić, dzięki niezwykle szczegółowym obrazom Canaletta, dzięki pamięci i pamiątek rodzinnych wielu warszawiaków. To, dlatego możemy dziś znowu wędrować po Warszawie Traktem Królewskim, czy przecinać Oś saską, odpoczywać w Łazienkach słuchając Chopina, czy też szukać śladów noblistki Marii Skłodowskiej-Curie.

✔ Planer

🛫 Dojazd samolotem:

Wokół Warszawy zlokalizowane są dwa lotniska. Większym jest położone blisko centrum Lotnisko Chopina i dalsze to zlokalizowane na północ od miasta lotnisko Modlin. Dojazd do centrum z Lotniska Chopina zajmuje w zależności od pory dnia około 20 minut samochodem lub 30 minut autobusem. Bezpośrednio do Dworca Centralnego jedzie autobus 🚌linii 175. Alternatywą jest Szybka Kolej Miejska tzw SKM, której czerwony pociąg wyrusza bezpośrednio z lotniska, obowiązują w nim bilety miejskie. Pomiędzy lotniskami kursuje bezpośredni pociąg lotniskowy, rusza z lotniska i jest w kolorze zielonym. Oba pociągi mają liczne stacje, na których można wysiąść.

🚆Dojazd pociągiem:

Dojazd do Warszawy pociągiem, również nie jest problemem. W Warszawie znajduje się kilka dużych dworców, z których najpopularniejszy do Warszawa – Centralna, znajdujący się u podnóża Pałacu Kultury i Nauki. Wygodną alternatywą jest również dworzec Warszawa-Gdańska, do którego bezpośrednio dochodzi linia metra 🚇 M1.

🚗 Dojazd samochodem:

Dojazd samochodem, nie jest skomplikowany do miasta prowadzi autostrada A2. 🛣 Wybierając się jednak autem, trzeba pamiętać, że w centrum miasta liczba miejsc parkingowych 🅿 jest ograniczona oraz, że obowiązuje tu strefa płatnego parkowania. Ponadto, jak w każdym mieście europejskim codziennemu życiu mieszkańców towarzyszą niestety korki. 🚦 Dobrą rozważenia alternatywą jest pozostawienie auta na obrzeżach miasta, na jednym z parkingów typu „Park and Ride”, gdzie można bezpłatnie pozostawić samochód, o ile w dalszą podróż przesiądziemy się na komunikację miejską z biletem ZTM nie krótszym niż na 1 dobę.

🚌 Komunikacja miejska

Bilety🎫na komunikację miejską 🌐 ZTM, kupimy w większości autobusów i tramwajów w dedykowanych automatach bezgotówkowych. W tramwajach automaty znajdują się w zwykle pierwszym wagonie🚋 lub na początku składu. Automaty stoją również na wielu przystankach i na wszystkich stacjach metra. W Warszawie są 2 strefy biletowe, jednak do większości miejsc dojedziemy w ramach strefy 1. Wygodną opcją jest zakup bilety przez aplikację na smartfona 📳 np. skycash, mobilet etc. Schemat komunikacji miejskiej dostępny jest 🌐 tutaj. Autobusy, których numery oznaczone są na czerwono, to linie przyspieszone, oznacza to, że pomijają one niektóre przystanki, obowiązuje na nie ten sam bilet co na autobus „zwykły”. Część przystanków🚏 jest „na żądanie” wówczas, jeśli chcemy, żeby autobus się zatrzymał musimy pomachać ręką 🖐️. Do autobusu można wejść i wyjść dowolnymi drzwiami. Wszystkie bilety są czasowe ⏳co oznacza, że możemy w okresie ważności biletu zmieniać dowolnie środki transportu. Jeśli pozostajemy w mieście dużej warto skorzystać z biletów miesięcznych i kwartalnych.

Bezpłatnie komunikacją miejską ZTM jeżdżą, między innymi dzieci do 30.09 roku, w którym kończą 7 lat, a także seniorzy po 70 roku życia.

🚲  Warszawie funkcjonuje również system rowerów publicznych 🌐 Veturilo.