🖌 Niezwykle wymowny Banksy
Choć plac przyciąga turystów niczym magnes za sprawą muralu Banksy’ego, to wystarczy spędzić na nim kilka chwil, by dostrzec odbijającą się w nim wielowarstwową neapolitańską historię. Otaczają go kamienice o zróżnicowanej stylistyce, układające się niczym kolejne rozdziały w dziejach miasta. Nierówny bruk, ślady dawnych fundamentów, przybrudzone ściany i niewielkie, wmurowane kapliczki stanowią świadectwa przemian, wiary i odrodzenia.
Na fasadzie jednej z kamienic znajduje się kolejny niezwykły mural Neapolu – bardziej współczesny, bardziej popularny, lecz niezwykle dobitny w swym przekazie. To „Madonna z pistoletem” dzieło buntownicze, dotykające sfery sacrum, przedstawiające Matkę Boską w zupełnie nowym, prowokacyjnym ujęciu. Nad jej głową zamiast aureoli jest pistolet, co skłania do refleksji nad przemocą, religią i społeczno-politycznymi problemami regionu. Inspiracją dla postaci Maryi była rzeźba św. Agnieszki z kościoła na rzymskim Piazza Navona, chrześcijańska męczennica.
Ten mural to symbol siły artystycznej ekspresji, zdolnej poruszać kontrowersyjne tematy w sposób dosadny i bezpośredni, a jednocześnie niezwykle emocjonalny. Banksy znany jest z dzieł, które w niekonwencjonalny sposób komentują problemy współczesnego świata, a problemami Neapolu od lat była korupcja, walka o władze i ogromne nierówności społeczne.
Przez lata „Madonna z pistoletem” była wielokrotnie niszczona i odnawiana, co tylko ugruntowało jej status jako istotnego elementu dziedzictwa współczesnej sztuki ulicznej w Neapolu. Dziś stanowi obowiązkowy punkt na mapie fanów street artu z całego świata, przyciągając zarówno miłośników sztuki, jak i tych, którzy pragną zgłębić tajemnicę neapolitańskiego charakteru.
Plac Gerolamini często staje się też naturalną sceną dla lokalnych performerów – muzyków, malarzy czy mimów. Można tu usłyszeć melodie grane na gitarze, akordeonie, a czasem nawet na tradycyjnych instrumentach charakterystycznych dla południowych Włoch.
⛪ Kościół Chiesa dei Girolamini

Perłą w koronie placu Gerolamini jest kościół Chiesa dei Girolamini, znany również jako Kościół św. Filipa Nereusza. To jeden z najważniejszych zabytków sakralnych w historycznym centrum Neapolu. Barokowy kompleks religijny wzniesiono w latach 90. XVI wieku według projektu florentyńczyka Giovanniego Antonio Dosio, zainspirowanego architekturą Brunelleschiego. Jego wzorem był rzymski kościół San Giovanni dei Fiorentini. Budowę ukończono w 1619 roku, już po śmierci Dosio, pod kierunkiem Dionisio Nencioni di Bartolomeo.
Dzisiejsza fasada świątyni to dzieło florentyńczyka Ferdinando Fugi. Ozdabiają ją figury świętych Piotra i Pawła, ustawione po obu stronach dzwonnic. Nad głównym wejściem znajdują się posągi Mojżesza i jego brata Aarona, a między nimi putta unoszące kamienne tablice z Dziesięcioma Przykazaniami wyrytymi w języku hebrajskim.
Kościół wzniesiono na planie krzyża łacińskiego. Jego trzy nawy oddzielone są dwoma rzędami, po sześć granitowych kolumn z wyspy Giglio. Jest to jedna z największych budowli sakralnych Neapolu – jej długość wynosi 68 metrów, a szerokość 28 metrów.
Wnętrze zachwyca monumentalnymi sklepieniami i bogatymi dekoracjami sztukateryjnymi. Wspaniały, kasetonowy strop, został ozdobiony w 1627 roku obrazami „Chwała św. Filipa” i „Madonna della Vallicella” przez neapolitańskich artystów Marcantonio Ferrarę, Nicoli Montelli i Giovanniego Iacopo De Simone. Został on poważnie uszkodzony podczas bombardowania w lutym 1944 roku i tylko częściowo odrestaurowany.
Freski zdobiące ściany przedstawiają sceny biblijne oraz żywoty świętych, wprowadzając zwiedzających w podniosły klimat późnego baroku. Warto zwrócić uwagę na znajdujący się po wewnętrznej stronie fasady fresk „Wypędzenie przekupniów ze świątyni” z 1684 roku, autorstwa neapolitańskiego malarza Luci Giordano. Znanego był on pod pseudonimem Luca fa presto, czyli „Luca szybko pracujący”, słynął bowiem z błyskawicznego tempa malowania. Ponoć jedno dzieło potrafił ukończyć w zaledwie dwa dni.
Główny ołtarz, ma formę prostokąta i otacza go marmurowa balustrada. Po obu jej bokach znajdują się dwa oryginalne anioły z pochodniami, wyrzeźbione w 1787 roku w białym marmurze karraryjskim przez Giuseppe Sanmartino. W ołtarzu podziwiać można także obraz „Boże Narodzenie” pędzla Pomarancia.
Jednym z największych skarbów kompleksu jest Biblioteka Girolamini – jedna z najstarszych bibliotek we Włoszech. Jej imponujące zbiory obejmują setki tysięcy woluminów, w tym rzadkie starodruki i rękopisy, które stanowią cenne źródło wiedzy o historii nauki, filozofii, muzyki i sztuki. Biblioteka jest jeszcze nadal w fazie renowacji i nie została jeszcze ponownie udostępniona dla zwiedzających.
Kościół Girolamini słynął również ze swojej bogatej tradycji muzycznej. Wraz z przyległym do niego oratorium był przez wieki ważnym ośrodkiem kształcenia artystycznego, a w zabytkowych murach regularnie odbywały się koncerty. W czasach swojej świetności świątynia przyciągała wybitnych kompozytorów i wykonawców muzyki sakralnej.
Dziś kościół przyciąga miłośników sztuki i architektury południowych Włoch. Od 2010 roku cały kompleks klasztorny pełni funkcję muzeum, udostępniając zwiedzającym bogactwo swojej historii i sztuki.